Liderstvo 21. vijeka: Lider ili menadžer

U mom prvom tekstu o liderstvu 21. vijeka sam pisao o inovativnom lideru, cjeloživotnom učenju i razlici između inovacije i invencije. Danas se bavim razlikama između lidera i menadžera. Znam da su već stotine tekstova napisane na ovu temu, ali ja ću pokušati ući u esencijalne razlike i ne razvlačiti priču preširoko.

Peter Drucker kaže da menadžment znači raditi stvari na pravi način, a liderstvo znači raditi prave stvari. Teško da je moguće sažetije i konkretnije objasniti razliku između menadžmenta i liderstva. Menadžment je karijera, a liderstvo životni poziv. Kao upravljačke funkcije u preduzeću ova dva pojma se često preklapaju i imaju slične karakteristike, ali i posjeduju značajne razlike. Moderni menadžeri trebaju biti i menadžeri i lideri kako bi iz svojih timova izvukli najbolje.

Drucker dalje lidera definiše kao nekog ko ima sljedbenike, što ne mora biti slučaj sa menadžerom. Menadžer ima svoj tim ili zaposlenike. Prema istom autoru aktivnosti lidera se svode na stalan proces uticaja te davanja vizije i pravaca budućeg razvoja i djelovanja prema ostvarivanju unaprijed postavljenih ciljeva.

Menadžment i liderstvo su kompatibilni i međusobno se ne isključuju. Ipak, postoje određene  karakteristike koje čine bitnu razliku između menadžera i lidera.

Menadžer:	Lider:
Kreira i provodi strategiju i akcione planove	Definiše viziju i misiju kompanije
Kontroliše izvršenje zadataka	Motiviše zaposlene i inspiriše ih
Rješava probleme	Bavi se prevencijom problema
Insistira na radu sa što manje grešaka	Potiče druge na pozitivne promjene
Definiše poslove i radne zadatke	Trudi se da izvuči najbolje iz ljudi
Donosi odluke u okviru nadležnosti	Sklon je umjerenom riziku
Insistira na poštovanju procedura i kodeksa	Inicira i potiče kulturu promjena
Posjeduje formalno obrazovanje i kvalifikacije	Posjeduje prirodni talent, instinkt i harizmu
Insistira na mjerljivim rezultatima	Potiče stvaranje dobre atmosfere u timovima
Zaposleni ga slušaju zbog njegove pozicije	Uživa povjerenje zaposlenih i ima sljedbenike
Vodi discplinovanjem	Vodi primjerom
Oprezan je	Hrabar je

Lider 21. vijeka će uzeti najbolje iz liderstva i menadžmenta i sastaviti koktel osobina koje su idealne za funkciju i tim kojim upravlja. On je taktičan sa ljudima, razvija dobre odnose, vodi primjerom, ali zna i da traži rezultate i bude strog ukoliko je potrebno.

Lideri moraju biti predvodnici promjena. Oni moraju instinktivno osjetiti kada je vrijeme da se mijenja ili ukida neka procedura, kada je momenat da se ulazi u novu investiciju ili mijenja tehnologija. Lider mora posjedovati hrabrost i viziju, ali i staloženost i smirenost kada vlada panika. On vidi dalje od ostalih, vidi prilike gdje ih drugi ne vide, ali zna i da se nosi sa krizama i problemima bolje od svih. Lideru je glava u oblacima, a noge čvrsto na zemlji.

Većina karakteristika lidera se mogu naučiti i istrenirati. Neki ljudi su rođeni lideri, ali većina poslovnih lidera je radila na sebi kako bi postali to što jesu. Neizostavna karakteristika lidera je njihov lični integritet i istančan osjećaj za pravednost. Dok je menadžerima uglavnom dovoljno da se sve odvija u skladu sa zakonom, kodeksom i pravilnikom o radu, dobar lider insistira na dodatnoj pravednosti, etici i poštenom odnosu i zato ga ljudi još više cijene i poštuju.Ipak ključna razlika između lidera i menadžera je u tome što lider kreira viziju, a menadžer kreira ciljeve. Dalje, lider gradi odnose, a menadžer gradi sisteme i procese. I na kraju, lider preuzima rizik, a menadžer kontroliše rizik. Jedno bez drugog ne ide. Vizija bez ciljeva je puka mašta, odnosi bez sistema i procesa su samo druženje, a rizik bez kontrole vodi u propast.
Stoga, odgovor na pitanje "Šta je važnije biti u 21. vijeku, lider ili menadžer?" glasi: "I lider i menadžer."